Het idee dat hormoontherapie een effect kan hebben op de huid, houdt steek. Want hormonen beïnvloeden de werking van heel wat huidcellen. Zoals cellen die keratine en collageen aanmaken. Dat zijn eiwitten die stevigheid en bescherming aan de huid geven. Ook zou er een verband zijn tussen het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen en de doorbloeding van de huid. Hoe dan ook, de huid veroudert omdat de stoffen die structuur geven langzaam verminderen. Denk aan collageen, elastine en hyaluronzuur. Zo ontstaan rimpels en verslapt ‘het vel’. Het lijkt erop dat in de menopauze dit proces versnelt. Aangezien dit niet past in ons Westers beeld op het vrouwelijk lichaam, ontstonden allerlei cosmetische behandelingen die beweren huidbouwstoffen aan te maken. Ook over geneeskundige behandelingen gaat het verhaal de ronde dat ze goed zijn voor je vel. En dan vooral het opstarten van een hormoontherapie die het tekort aan oestrogenen terug aanvult. Wat is er nu geweten rond het effect van hormoonvervangtherapieën op de huid van vrouwen?
De degelijke Cochrane studie die ik besprak in het artikel hormoontherapie en het brein, heeft helaas geen resultaten over wat hormoontherapie doet met de huid. Dan maar op zoek naar een andere overzichtstudie die al het beschikbaar bewijsmateriaal samenbrengt. Die is er ook niet. We dalen de trap naar betrouwbaar onderzoek verder af…. En komen een aantal afzonderlijke, degelijk uitgevoerde studies tegen. Zo vind ik er 5 die relevant kunnen zijn voor ons rapport.
“Als je aan 10 mensen vraagt wat ze een mooie huid vinden zal je evenveel verschillende antwoorden krijgen. Een kwestie van smaak dus.”
In wetenschapstaal kijken onderzoekers vooral naar de doorbloeding en de aanwezigheid van structuureiwitten, zoals collageen. Oké. In twee kleine studies namen 24 en 16 postmenopauzale vrouwen deel. De onderzoekers bekeken of hormoonvervangtherapie met oestrogenen (met of zonder progesterone) een betere bloeddoorstroming van de huid geeft. Ze vinden geen effect [1, 2].
Strakkere huid?
Gelukkig vind ik een betere studie bij 116 vrouwen tussen de 42 en 58 jaar. Men ging de effecten van hormoontherapie na op rimpels en huidstevigheid bij vrouwen die net in de menopauze zaten. Na 4 jaar hebben de vrouwen die een suikerpil kregen evenveel bijkomende rimpels of minder strak vel als de vrouwen die een hormoontherapie kregen. Ook hier dus geen effect [3].
Dan is er een grote studie uit 1992 met 118 postmenopauzale vrouwen die hun baarmoeder en eierstokken lieten wegnemen. Onderzoekers bepaalden de hoeveelheid collageen in een stuk huid, net boven het schaambeen. Om je een idee te geven, een 20 jarige vrouw heeft ongeveer 117 µg collageen per mg eiwitten. Een 50-jarige dame 114 µg/mg eiwit. Kleine verschillen dus. Na 1 jaar hadden de vrouwen zonder hormoontherapie (HT) minder collageen in de huid (113 µg), en de dames mét HT meer collageen (118µg) [4].
Tot slot zegt een kleine studie bij 41 postmenopauzale vrouwen. De huid van de deelneemsters op de bovenarm werd na 6 maand onderzocht:
- de dikte
- de stevigheid, gemeten als hoeveelheid keratine
- de stevigheid, gemeten als de hoeveelheid collageen en elastische vezels
Er was geen effect op huiddikte en huidsterkte met keratine, wel was er 6,5% meer collageen bij de huid van de vrouwen met hormoontherapie. Of dat klein percentage een vrouw de facto een stevigere huid is, kan ik moeilijk beoordelen. Want helaas zit deze studie achter een betaalmuur [5].
Conclusie
Een degelijk overzicht van wat hormoontherapie kan betekenen voor de huid, ontbreekt. Er zijn wel twee grote individuele studies. De studie bij vrouwen die net in de menopauze zaten, vond na 4 jaar geen effect van hormoontherapie op rimpels of huidstevigheid. Een studie bij postmenopauzale vrouwen die eerder hun baarmoeder lieten wegnemen, vind na 1 jaar wél meer collageen in de huid. Aangezien de resultaten van de twee studies uiteenlopen, blijft het effect van hormoontherapie op de huid dus onzeker.
